شب یلدا و چله در اشعار شاهنامه فردوسی

جشن دانشی و کهن چله از دیرباز در میان ایرانیان روان بوده و هست و همه ساله با شکوه بسیار در میان خانواده های ایرانی برپا می شود. فردوسی بزرگ نیز به آیین های ایران زمین وابستگی بسیار داشته و در پاس داشت این جشن ها و آیین ها می کوشیده است.

 

فردوسی در پایان داستان اورمزد ساسانی در شاهنامه ضمن اشاره به گذرا بودن این جهان، دگر بار از خواننده می خواهد که به این جهان گذرا و فانی دل نبندد و سپس اشاره ای به فرا رسیدن شب یلدا یا چله دارد و اینکه می باید این شب بلند را گرامی داشت :

چنین بود تا بود گردان سپهر

 

گهی پر ز درد و گهی پر ز مهر

تو گر باهشی مشمر او را به دوست

کجا دست یابد بدردت پوست !

شب اورمزد آمد از ماه دی

ز گفتن بیاسای و بردار می

 

* “کجا” در مصرع چهارم به معنی ” که ” می باشد

* شب اورمزد = اورمزد یا هرمزد نام نخستین روز ماه در ایران باستان است .شب نخستین روز از ماه دی = شب چله )